Miasto Gelnica położone jest w historycznym regionie Spisz, wśród Rudaw Spiskich (Spišsko – gemerskie Rudohorí). Leży nad rzeką Hnilec (Gnilec) i nazwa miasta wzięła się właśnie od nazwy rzeki. Gelnica leży na wysokości 375 m n.p.m., okoliczne góry osiągają wysokość od 655 do 1030 m. Dolina, w której leży miasto była osiedlona już w epoce kamienia i brązu, o czym świadczą odkrycia archeologiczne. Gelnica jest uznawana za najstarsze miasto Spisza. W XII-XIII w. Spisz osiedlali koloniści niemieccy (niemiecka wersja nazwy miasta to Gollnitz). Gelnica była miastem już w 1264 r. Szybki rozwój miasta potwierdza wybudowanie tu zamku w I poł. XIII w. oraz założenie klasztoru dominikańskiego w 1288 r. Swoj rozkwit miasto przeżywało w XIV i XV w.
Gelnica to jedno z najstarszych górniczych miast na Słowacji (wydobywano tu m.in. srebro, miedź i rudę żelaza). To małe miasteczko ma za sobą bogatą górniczą historię. Przeżywało czasy rozkwitu i sławy a także okresy kryzysu.
Zabytki i atrakcje
• Muzeum Górnictwa (Banícke múzeum)
Budynek wybudowany w 1802 r. z kamieni, z których wybudowany był zamek. Muzeum mieści się tu od 1963 r., wcześniej był tu ratusz miejski.
Kontakt: Banícke múzeum, Banícke námestie 8, tel. 053/ 4821 468
Godziny otwarcia:
Poniedziałek-piątek: 8.00-16.00
Sobota, niedziela: dla grup, po uprzednim umówieniu
• Kościól rzymskokatolicki
Jedna ze starszych budowli w mieście, pochodzi z XIV w.
ul. Slovenská
Tel. 053/4821 268
• Kościół ewangelicki (1784 r)
Lutherovo námestie
Tel. 053/4821 297
• Most kamienny (1837-45)
• Ruiny zamku
Zamek został wybudowany za panowania węgierskiego króla Andrzeja II w 1234 r. Miał bronić miasta i kopalni. Już w XIII w. przetrwał najazd Tatarów. W 1527 r. podczas walk o tron węgierski między Ferdynandem Habsburgiem a Janem Zapolskim został zniszczony. Po przegranej Ferdynanda Zapolski darował zamek rodzinie Turzo, ktorzy go odnowili i powiększyli. Zamek był w ich rękach do roku 1636. Potem przechodził z rąk do rąk. Został ostatecznie zniszczony prawdopodnie w 1685 r (lub w 1710 r.). W 1839 r.
przeszedł na własność władz miasta. W 1963 r. rozpoczęto badanie ruin zamku i jego okolic. Odkryto 14 podziemnych korytarzy. Odkopano także liczne przedmioty, m.in. klucze, ostrogi i broń.
• Trasa Gotycka
Gelnica jest jednym z miast, przez które przechodzi tzw. trasa gotycka. Centrum miasta zostało w roku 1992 uznane za sferę zabytkową. Najcenniejszym zabytkiem Gotyckiej Trasy w Gelnicy jest rzymskokatolicki kościół Wniebowzięcia Panny Marii. Szczegółowe informacje na www.gothicroute.sk.
Obiekty i imprezy sportowe
• Hala sportowa Petra Bindasa – gdzie co roku odbywają się zawody hokejowe (memoriał Petra Bindasa)
• Bieg „Gelnicka 10“ – w ktorym bierze udział około 90 uczestników z całej Słowacji, a także Czech, Węgier i Polski.
• Fitness centrum i solarium
Tradycyjne imprezy kulturalne
• Gelnický kľúč
Przegląd amatorskich zespołów muzycznych. Odbywa się na początku czerwca.
• Rock Fest
Przegląd amatorskich zespołów rockowych z Doliny Hnileckiej, gości tu zawsze jakiś znany słowacki zespół. Odbywa się w czerwcu i lipcu.
• Gelnicki Jarmark
Atrakcje to m.in. turniej piłki nożnej o puchar burmistrza Gelnicy, zawody piwne, wystawa zwierząt. Odbywa się w sierpniu.
• Dzieła rzemiosła starych mistrzów
Przykłady sztuki tkackiej, rzeźbiarstwa, kowalstwa i innych – można podziwiać w przeddzień Gelnickiego Jarmarku w Muzeum Górnictwa.
• „Na Baňu Klopajú“
Impreza, która ma na celu ożywienie górniczych tradycji Gelnicy i okolic. Pokazy starych zwyczajów np. przyjmowania do cechu górniczego, przysięgi czeladnika; wystawa lamp i strojów górniczych w Muzeum Górnictwa. Program kulturalny w wykonaniu zespołów ludowych z okolicy.
• Targi Bożonarodzeniowe
Informacje w sprawie wszystkich imprez można uzyskać w Urzędzie Miasta.
Noclegi
• Hotel Runa ***
Zapewnia komfortowe warunki w 1-2 osobowych pokojach lub apartamentach, całkowita ilość łóżek: 40. W hotelu kawiarnia, bar, restauracja, dwa saloniki oraz kantor, sejf, sauna, solarium, basen, wypożyczalnia rowerów, możliwość oddania garderoby do prania i prasowania.
Banícke námestie 6
tel. (+42)1-53/4821 936
e-mail: runa@stonline.sk
www.prk.sk
• Chata Smrečina
40 łóżek, 2-4 osobowe pokoje z balkonami, wspólne sanitariaty. Restauracja i bar. Piękne położenie wśród lasów. Z chaty wiele możliwości spacerów w okolicy Gelnicy. Lyžiarska 15
tel. (+42)1-53/ 4799 401
www.skimax.sk
• Škola v prírode Turzov
Znajduje się na wysokości 600 m n.p.m., 3 km od miasta. Zakwaterowanie w 3 budynkach z 2-3-4 osobowymi pokojami, wspólnymi prysznicami i sanitariatami. W budynku głównym jadalnia oraz pomieszczenie wspólne. Do dyspozycji gości biblioteka, kolorowe telewizory, tenis stołowy. Za opłatą sauna, centrum fitness, bufet. Obok znajdują się boiska (do piłki nożnej, siatkówki, dla dzieci). Punkt wypadowy na spacery i wycieczki piesze.
Turzovská 81
Tel. (+42)1-53/ 4821 292
e-mail: SVP-turzov@azet.sk
Wyżywienie
• Restauracja – Hotel RUNA, Banícke námestie 6, tel. 053 / 4821 936
• Restauracja TATRAN, Hlavná 52, tel. 053 / 4822 909
• Chata SMREČINA, Lyžiarska 15, tel. 0910 976 557, 0907 931 645, www.skimax.sk
• Penzión Zámoček, Banícke námestie č. 7, 056 01 Gelnica , Tel.: 0902 768 502
www.zamocek.eu
Informacja turystyczna Urzędu Miasta
Godziny otwarcia
Pon., Wt., Czw. 7.00 – 12.00 i 12.30 – 15.00 godz.
Śr. 7.00 – 12.00 i 12.30 – 16.00 godz.
Piąt. 7.00 – 12.00 i 12.30 – 14.00 godz.
Trasy turystyczne
{mosimage} W okolicy Gelnicy znajdują sie oznaczone trasy turystyczne, ktore prowadzą do punktów widokowych, np. Kojšovská hoľa (1246 m), Panský vrch (1060 m), Folkmarská skala (930 m), Volovec (1127), Bukovec (1127 m), Rohačka (1028 m).
Plejsy (chaty) – 5 godz. 15 min.
Hrob baníka – 2 godz. 30 min.
Tatarkov kríž – 4 godz.
Gáborová chata – 4 godz. 30 min.
Chata Diana – 5 godz.
Vyhliadka mládeže (Gloriet) – 2 godz.
Turzovské kúpele – 2 godz.
Perlová dolina – chata Erika (1150 m) – Kojšovská hoľa – 10 godz. 30 min.
(wyliczone czasy tras wraz z powrotem)
Trasy rowerowe
Gelnica(372 m) – Mária Huta (350 m) – Perlová dolina (480 m) – chata Erika (1150 m) – Kojšovská hoľa (1246 m) i z powrotem.
Dł. 40 km, trasa dla rowerów turystycznych.
Trasy rowerowe w okolicy Gelnicy są oznaczone na mapach jako cześć Hnileckiej Cyklomagistrali.
Biuro Informacji Turystycznej
Miejski Urząd Gelnica
Banícke námestie 4
056 01 Gelnica
tel.: 053/ 4814 127
mail: tik-gelnica@gelnica.sk
www.gelnica.sk
GPS:
N48°51’06”
E20°56’04”
