Detva leży w sercu Słowacji, w Kraju Bańskobystrzyckim. Jest bramą do regionu Podpoľanie. Rozpościera się na granicy między kotliną i pogórzem na wysokości 410 m n.p.m. Przeważająca część okolicy jest zalesiona. Lasy rozciągające się od strony południowej i północnej zajmują jedną czwartą powierzchni miasta.
Archeologiczne ślady świadczą o tym, że obszar ten był osiedlany już w czasach prehistorycznych.
Na Kalamarce (skalna platforma nad Detvą) odnaleziono pozostałości osadnictwa celtyckiego, a także z epoki rzymskiej i wielkomorawskiej. Miejscowość Detva powstała w 1683 r., dzięki Ladislavowi Csáky, jako własność państwa Vígľaš. Głównymi zajęciami mieszkańców były obróbka drzewa, hodowla owiec i rolnictwo. Na skutek karczowania lasów powstawały nowe pastwiska, była ziemia nadająca się na rolę i Detva się rozrastała. W 1787 Ján Vagač ze Starej Turej założył w Detvie pierwszą na Słowacji bryndzarnię. W 1811 Detva, decyzją cesarza Franciszka I Habsburskiego, stała się miasteczkiem z prawem do organizowania czterech jarmarków w roku i cotygodniowego targu. Wtedy także prawdopodobnie otrzymała herb, pierwsza wzmianka o nim pochodzi z 1813 r.
W latach 50-tych XX w. rozwoj Detvy przyspieszyło otwarcie Podpol’ianskiej fabryki maszyn. Przy wsi wybudowano nowe osiedle. Status miasta uzyskała w 1965 r., a od 1996 jest siedzibą powiatu. Miasto dysponuje zapleczem administracyjnym oraz instytucjami umożliwiającymi uprawianie sportów i organizację imprez kulturalnych.
Detva jest połączona z drogą I kategorii I/50, która jest częścią głównej trasy Bratislava – Zvolen – Košice. Przez południową cześć Detvy przechodzi trasa kolejowa Zvolen – Fiľakovo. W Detvie znajduje się stacja dla pociągów pospiesznych i niektórych ekspresów. Połączenia lotnicze umożliwia lotnisko w oddalonym o ok. 27 km mieście Sliač.
Zabytki
Rzymskokatolicki kościół św. Franciszka z Asyżu został wybudowany w latach 1803-1804. Pierwotnie renesansowy, odnowiony w II połowie XX w. Dziś jest chronionym zabytkiem kultury. Znany ze swoich późnobarokowych malowideł na ołtarzu i bogato zdobionego wnętrza. Na ścianie kościoła jest tablica pamiątkowa poświęcona K. A. Medveckiemu, słowackiemu etnografowi i historykowi, który w Detvie pracował jako ksiądz katolicki w latach 1900-1901. Zgromadził cenne pamiątki, które zgromadził w pierwszej słowackiej monografii „Detva” (1905). Na południowej stronie kościoła znajduje się ludowa rzeźba św. Jana Nepomucena z roku 1768 r. Po południowej stronie kościoła jest również brama drewniana, dzieło współczesnego mistrza.
Dom rodziny Vagačov, założycieli pierwszej na Słowacji wytwórni bryndzy. Wybudowany na początku XX w. i rozbudowany w 1930 r. Ján Vagač ze Starej Turej założył bryndzarnię w 1787 r. Jego wyroby były znane i lubiane w kraju i zagranicą. Obecnie jest odnawiana.
Dawny ratusz, wybudowany w 1908 należy do najstarszych architektonicznych obiektów Detvy. Do 1991 r. była siedzibą ratuszu, potem urzędu miejskiego
Detviansky dom na Rynku (Námestí SNP), przykład zabudowy charakterystycznej dla przeszłości Detvy – murowany dom z długim dziedzińcem i drewnianą bramą z 1857 r. Chroniony zabytek.
Drewniane rzeźbione krzyże można zobaczyć przy drogach, blisko kościołów, w miejscach pielgrzymkowych. Nagrobne krzyże znaczą miejsca ostatecznego odpoczynku zmarłych. Można je odnaleźć na cmentarzu Detviańskim i w jego okolicy na wystawie w Kalwarii. Przydrożne i nagrobne krzyże są elementem sztuki ludowej regionu i częścią narodowego dziedzictwa Słowacji. Detviansky_vyrezavany_kriz_foto_K.Melichova.JPGPrzykład kunsztu i talentu miejscowych artystów. Zrobione są z drewna i ozdobione polichromią. Motywy roślinne i geometryczne (np. liście winogron, koniczyny, ślimaki, serca), motywy chrześcijańskie zdobią fronty i boki krzyży.
Muzeum Podpoliańskie powstałe w 1994 r. w budynku dawnej szkoły przy ul. Partyzańskiej pokazuje kulturalne dziedzictwo Detvy i okolic. Od 2009 r. w muzeum jest stała wystawa „Owce moje, owce…Wołoska kultura w regionie Podpol’ania” prezentująca tradycje i mleczarstwa i wyrobu bryndzy w regionie. Stała wystawa „Detva u źródeł” prezentująca dokumenty i materiały na temat prehistorii grodziska Kalamarka oraz historii Detvy w latach 1638–1938. Podpolianske muzeum_foto_TIK_Detva.JPGBogaty historyczny i etnograficzny materiał na temat Detvy pokazuje wystawa „Aparatem fotograficznym Jána Lassovszkiego (zdjęcia z Detvy z I połowy XX w.). Naprzeciw budynku muzeum jest mała wystawa „Skarby Veroniki Golianovej“.
Gród na Kalamarce to znane miejsce wykopalisk archeologicznych. Prace archeologów prowadzone w latach 1986-1989 potwierdziły, że było to miejsce osiedlania wielu kultur. Pierwsze kamienno-ziemne umocnienia powstały w końcu epoki brązu w IX/VIII w. p.n.e. Były też odnajdywane tu przedmioty z epoki żelaza, czasów rzymskich, wędrówki ludów i wczesnego średniowiecza.
Fujara jest ludowym instrumentem dętym pochodzącym ze środkowej Słowacji, głównie z regionu Podpoľania.. Od 2005 r. jest wpisana na Listę Niematerialnego Dziedzictwa Ludzkości UNESCO. Fujara jest drewnianą piszczałką z trzema dziurkami, o długości do ok. 180 cm. Produkowana z suchego drewna przede wszystkim z bzu, ale także z jawora, jesionu lub robinii akacjowej. W przeszłości była głównym instrumentem pasterzy owiec. Niektóre instrumenty są bez ozdób, inne z ornamentami pokrywającymi cały instrument. Kontury ornamentów są rzeźbione w drewnie, kolorowe zdobienia robione z użyciem kwasu azotowego; unikatowym sposobem zdobienia jest rzeźbienie ornamentów wąskimi paskami z mosiądzu.
W 2010 r. na tyłach budynku Muzem Podpoliańskiego z okazji 60-lecia śmierci obywatela Detvy J.J. Thurzo umieszczono tablicę pamiątkowaą J.J. Thurzo. Był on pierwszym słowackim kapitanem morskim. Pracował w żegludze handlowej, w czasie wojny był w marynarce wojennej. Po wojnie służył na czechosłowackiej placówce w Belgradzie. Od 1923 służył w Bratysławie. Swoje przeżycia opisał w książce „Po morzach świata“.
Atrakcje przyrodnicze
Dominantą i symbolem regionu jest górski masyw Poľany (1 458 m n. p. m.). Północna, zalesiona część Detvy należy do Obszaru Chronionego Pol’any (Chránena krajinna oblast Poľana) z kilkoma niewielkimi terenami chronionymi.
Narodowy rezerwat przyrody Zadná Poľana pokrywa część wierzchołka Pol’any i okolicznych stoków.Na obszarze rezerwatu można podziwiać 160-190 letnie świerki, o charakterze pralasu. Przyrody zabytki Kalamárka i Melichova skala należą do najwspanialszych tworów geologicznych, powstałych dzięki działaniu wulkanu Pol’ana. Skalne ściany, kominy i wieże Kalamrki przekraczające wysokość 10 m są używane do treningów wspinaczki. To miejsce z pięknym widokiem na Detvę i stoki Ostrôžok i Javoria.
Dawny kamieniołom pod Ježovou stał się ulubionym miejscem spacerów i podziwiania pięknych widoków na Detvę i południowy stok Poľany. Z najbardziej wysuniętej na południe części regionu Detvy Pľutovego wierchu (741 m n. p. m.) rozciąga się widok na całą okolicę. W okolicy ujścia Detviańskiego Potoku do rzeki Slatiny można podziwiać meandry i martwe odnogi Detviańskiego Potoku.
Trasy turystyczne
W regionie Detvy krzyżują się cztery oznaczone trasy turystyczne.
Trasa, która zaczyna się na przystanku Piešti II, kamieniołom, skąd na Pľutov vrch i przez Piešť II, Piešť I, Detva – Sídlisko, Stara Detva, Stavanisko, przez Kaľamárkę až na Predną Poľanę jest częścią 258 –kilometrowej trasy Rudnej Magiostrali.
Druga trasa zaczyna się w Detvie na Placu SNP skąd prowadzi na Kalwarię i polną drogą na Skliarovo, przy Melichovej skale, przez Vrchdetva (1062 m n. p. m.), gdzie rozjazd i dalej do Rudnej Magistrali.
Kolejna trasa zaczyna się w Piešti II, Packov vrch (558,5 m n. p. m.) i przez miejscowości Podkriváň, Kriváň, Korytárky i osady Krivec II, Blato i Zánemecká na Malčekovej skale.
Na Skliarovej zaczyna się trasa, która przechodzi przez osady Zánemecká do wodospadu Bystré, odkąd dochodzi aż do hotelu Poľana.
Ostatnie dwie trasy zaczynają się na terenie Detvy i wchodzą na obszary sąsiednich osad.
Również poza oznaczonymi trasami jest wiele możliwości przechadzek i spacerów – są tu lasy, obszary chronionego krajobrazu, możliwość zbierania leśnych owoców i grzybów.
Trasy rowerowe
Przez region Detvy przechodzi 4 tras rowerowych:
– „Okrąg wokół Poľany” o całkowitej długości 128 km
– Zachodnia część „Rudohorskiej cyklomagistrali” o całkowitej długości 53 km
– Zachodnia część Nowohradskiej cyklomagistrali o długości 50 km
– 23-kilometrowy okrąg po północnej części Hontiańskiej cyklomagistrali.
Imprezy
Święto Folkloru pod Polaną odbywa się w każdy drugi weekend lipca od 1966 r. Ukazuje bogate tradycje ludowej sztuki. W ciągu 3 dni odbywają się koncerty, występy, wystawy, targ tradycyjnych wyrobów rzemiosła z regionu Detvy i całej Słowacji, szkoła tańca, szkoła gry na fujarze.
Furmański konkurs koni pociągowych odbywa się pod koniec sierpnia w amfiteatrze w Detvie. Przed konkursem ma miejsce uroczysty przejazd zaprzęgów przez miasto. Dyscypliny konkursowe sprawdzają siłę, szybkość koni.
Święto pod Polaną prezentuje kulturalne dziedzictwo Podpol’ania. W ramach obchodów prezentowane są turystyczne możliwości regionu, tradycyjne rzemiosła ludowe, tradycyjna kuchnia, taniec ludowy, śpiew i muzyka.
Zakwaterowanie
Hotel Detva B ***
Záhradná 22, 962 12 Detva
tel.: +421 45 545 5414
e-mail: recepcia@hoteldetva.sk
www.hoteldetva.sk
Pensjonat SIROŇ
M. R. Štefánika 2, 962 12 Detva
tel.: +421 45 537 00 88
e-mail: penzion@sironplus.sk
www.penzionsiron.sk
Schronisko Turystyczne
Kostolná 31, 962 12 Detva (pod Kalamárkou)
tel.: +421 948 290 333
e-mail: maria.lakotova@gmail.com
Zakwaterowanie Nad amfiteatrem
Skliarovo 361, 962 12 Detva
tel.: +421 904 390 150
e-mail: nadamfiteatrom@detva.biz
www.nadamfiteatrom.detva.biz
UNIPRO spol. s r.o.
Záhradná 11/13, 962 12 Detva
tel.: +421 45 545 54 43
Zakwaterowanie na kwaterze
Detva – Piešť 132, 962 12 Detva
tel.: +421 045 5454218, +421 0915 272 139
e-mail: sona.chrastinova@gmail.com
Zakwaterowanie na kwaterze
A.Hlinku 1, 962 12 Detva
tel.: +421 5455609, +421 0907 399 170
Uslugi zakwaterowania ZIMÁK
M. R. Štefánika 58, 962 12 Detva
tel.: +421 905 934 091
Zakwaterowanie Detva i okolice
Detva – Chvostiná 624, 962 12 Detva
Tel.: +421 0908 703 749, 0905 453 789
e-mail: cibo.vb@centrum.sk
Kwatera Detva
Jilemnického 40, 962 12 Detva
Tel.: +421 0908 442 920
Urząd Miejski
J. G. Tajovského 7
962 12 Detva
www.detva.sk
Informacja Turystyczna
M. R. Štefánika 3214/2E, 962 12 Detva, Słowacja
tel.: +421 45 5459087
fax: +421 045 5459091
e-mail: tikdetva@tikdetva.sk
www.tikdetva.sk
GPS:
N48°32’41,89”
E19°24’55,83”
